დასაქმება უნდა გახდეს ქვეყნის ეკონომიკური და სოციალური პოლიტიკის ცენტრალური ღერძი.
სახელმწიფო აღიარებს, რომ ადამიანი — როგორც შრომის სუბიექტი — არის ეკონომიკური განვითარების მთავარი მამოძრავებელი ძალა.

სტრატეგიული ხედვა ასეთია:

• 2030 წლისთვის საქართველოში უნდა ჩამოყალიბდეს სამართლიან და ინკლუზიურ შრომის ბაზარი, სადაც მოქალაქეს ექნება თანაბარი შესაძლებლობა დასაქმებისთვის, პროფესიული წინსვლისთვის და შემოსავლის სტაბილური წყაროსთვის;
• კერძო სექტორი გახდება დასაქმების მთავარი გენერატორი, ხოლო სახელმწიფო — მისი პარტნიორი და გარანტი;
• განათლების სისტემა უნდა გახდეს შრომის ბაზრის ორგანული ნაწილი;
• დასაქმება უნდა განიხილებოდეს არა მხოლოდ ეკონომიკურ, არამედ სოციალურ და ეროვნულ უსაფრთხოების საკითხად.

---

პროგრამის მიზნები და ამოცანები

საერთო მიზანი:

უმუშევრობის დონესთან ბრძოლა სისტემური მიდგომით და ღირსეული შრომითი გარემოს შექმნა.

მთავარი ამოცანები:

1. ქვეყნის მასშტაბით უმუშევრობის შემცირება მინიმუმ 30%-ით ხუთწლიანი პერიოდის განმავლობაში;

2. ახალგაზრდობის დასაქმების მაჩვენებლის გაორმაგება;

3. დასაქმების გამჭვირვალე მექანიზმის შექმნა სახელმწიფო და კერძო სექტორებში;

4. განათლებისა და შრომის ბაზრის ინტეგრაცია – განათლების პროგრამების მორგება ბაზრის მოთხოვნებზე;

5. პროფესიული გადამზადების მასშტაბური პროგრამის დანერგვა;

6. რეგიონული უთანასწორობის შემცირება – ახალი სამუშაო ადგილების შექმნა რეგიონებში;

7. სამუშაოს მაძიებელთა სოციალური მხარდაჭერა და თვითდასაქმების ხელშეწყობა;

8. ნეპოტიზმის აღმოფხვრა და სამართლიანი შერჩევის სისტემის დამკვიდრება საჯარო სამსახურში.

---

არსებული მდგომარეობის დეტალური ანალიზი

1. უმუშევრობის ოფიციალური მაჩვენებელი 17–18%-ს აღწევს, მაგრამ რეალური მაჩვენებელი გაცილებით მაღალია, განსაკუთრებით ახალგაზრდებში (35–40%).

2. ახალგაზრდები ვერ პოულობენ სამსახურს გამოცდილების მოთხოვნის გამო. უნივერსიტეტებში მიღებული ცოდნა პრაქტიკულად ვერ გამოიყენება.

3. დასაქმების პროცესში არ არსებობს გამჭვირვალე სისტემა: კონკურსები ხშირად ფორმალურია, ნეპოტიზმი – გავრცელებული.

4. რეგიონებში სამუშაო ადგილების სიმცირე იწვევს მასობრივ მიგრაციას ქალაქებში ან საზღვარგარეთ.

5. ბიზნესს არ აქვს მოტივაცია ახალგაზრდების დასასაქმებლად, რადგან მათ ტრენინგში უნდა ჩადონ რესურსი.

6. განათლების სისტემა დაშორებულია ეკონომიკის რეალურ საჭიროებებს. პროფესიული განათლება დაბალი პრესტიჟისაა.

7. შრომის კულტურა სუსტია: არ არსებობს პროფესიული სტანდარტები, სტაჟირების საერთო ფორმატი, ან დასაქმების ზედამხედველობის სისტემა.

---

ძირითადი პრინციპები

1. თანასწორობა და სამართლიანობა – დასაქმება უნდა ემყარებოდეს ცოდნასა და უნარს, არა ნაცნობობას.

2. თანამშრომლობა – სახელმწიფო + ბიზნესი + განათლება.

3. პროფესიული განვითარება მთელი სიცოცხლის განმავლობაში.

4. რეგიონული ბალანსი და ინკლუზიურობა.

5. დამსაქმებლის მოტივაცია – სტიმულების სისტემა.

6. გენდერული თანასწორობა და ხელმისაწვდომობა ყველა ჯგუფისთვის.

---

ინსტიტუციური სტრუქტურა

შეიქმნება დასაქმების ეროვნული სააგენტო (დსს) – დამოუკიდებელი სახელმწიფო სტრუქტურა, რომელიც იმუშავებს შრომის სამინისტროსთან.

მისი ძირითადი ფუნქციებია:

• სამუშაოს მაძიებელთა რეგისტრაცია და მონაცემთა ბაზის შექმნა;

• ბიზნესთან კომუნიკაცია – მოთხოვნის შეგროვება და ვაკანსიების მიწოდება;

• პროფესიული გადამზადების პროგრამების ორგანიზება;

• რეგიონული დასაქმების ოფისების მართვა;

• საჯარო სამსახურში დასაქმების პროცესის მონიტორინგი;

• წლიური ანგარიშის მომზადება პარლამენტისთვის.

დამატებით შეიქმნება:

• საჯარო სამსახურში დასაქმების მონიტორინგის საბჭო – დამოუკიდებელი ორგანო ნეპოტიზმის წინააღმდეგ;

• საჯარო სტაჟირების პროგრამა – სახელმწიფო უწყებებში ახალგაზრდების ჩართვა 6–12 თვიანი კონტრაქტებით;

• დასაქმების ეროვნული ფონდი – ფინანსური ინსტრუმენტი პროგრამების დასაფინანსებლად.

---

პროგრამის ძირითადი მიმართულებები

1. კერძო სექტორის წახალისება

ბიზნესს უნდა ჰქონდეს რეალური მოტივაცია ახალი სამუშაო ადგილების შესაქმნელად.

მექანიზმები:

• საგადასახადო შეღავათები იმ კომპანიებისთვის, რომლებიც ახალბედა კადრებს ასაქმებენ;

• სახელმწიფო თანადაფინანსება (მხოლოდ მიზნობრივი კონტრაქტების შემთხვევაში);

• სპეციალური პროგრამა „ახალგაზრდა + ბიზნესი“ – დამსაქმებელი იღებს სუბსიდიას 6 თვის განმავლობაში ახალბედა თანამშრომლის ხელფასზე;

• საწარმოთა განვითარების ფონდის გაძლიერება – ხელშეწყობა მცირე და საშუალო ბიზნესს რეგიონებში.

---

2. საჯარო სექტორში დასაქმების რეფორმა

მოქმედებები:

• საჯარო სამსახურში მიღება მხოლოდ ქულათა სისტემით და ღია კონკურსით;

• საჯარო უწყებებში ახალგაზრდული კვოტა (5–10%);

• გამოცდილი კადრების გადამზადება თანამედროვე ტექნოლოგიებზე;

• ნეპოტიზმის საწინააღმდეგო მონიტორინგის საბჭო.

---

3. განათლების და პროფესიული სისტემის გარდაქმნა

მიზანი: უნივერსიტეტებსა და პროფესიულ კოლეჯებს უნდა ჰქონდეთ პირდაპირი პარტნიორობა დამსაქმებლებთან.

მოქმედებები:

• პროფესიული სკოლების მოდერნიზაცია და პრესტიჟის ამაღლება;

• უნივერსიტეტებში „სტაჟირების სავალდებულო სემესტრის“ დანერგვა;

• დეფიციტური პროფესიების განსაზღვრა ყოველწლიურად;

• ახალი ტექნიკური უნივერსიტეტების დაფინანსება რეგიონებში;

• სტუდენტების პრაქტიკული უნარების განვითარების ეროვნული სტანდარტი.

---

4. რეგიონული და სოციალური პროგრამები

მოქმედებები:

• თითოეულ რეგიონში შეიქმნება დასაქმების ცენტრი – ერთიანი ფანჯრის პრინციპით;

• რეგიონული გრანტები მცირე ბიზნესისთვის;

• სოფლის მეურნეობის, ტურიზმისა და ხელოსნობის სექტორის ხელშეწყობა;

• ტრანსპორტისა და ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესება სამუშაოს ხელმისაწვდომობის მიზნით;

• სპეციალური პროგრამა „მუშაობა ჩემს რეგიონში“ – სახელმწიფო თანადაფინანსება ადგილობრივ კომპანიებს.

---

5. ახალგაზრდობის დასაქმება და ემიგრაციის შემცირება

მოქმედებები:

• სახელმწიფო დაფინანსება სტაჟირებისა და პირველი სამუშაო გამოცდილების პროგრამებისთვის;

• ახალგაზრდული სამუშაო ბანაკები და სტარტაპ-ინკუბატორები;

• საგრანტო პროგრამები ინოვაციური ბიზნესის იდეებისთვის;

• საერთაშორისო პარტნიორობა ევროკავშირის „Erasmus+ Employment“ მოდელით;

• დაბრუნებული ემიგრანტებისთვის სპეციალური დასაქმების ბონუსი.

---

დაფინანსების მოდელი

პროგრამა დაფინანსდება შემდეგი წყაროებიდან:

1. სახელმწიფო ბიუჯეტი – ძირითადი წყარო;

2. დასაქმების ეროვნული ფონდი (გრანტები + საერთაშორისო დონორები);

3. საჯარო-კერძო პარტნიორობა (PPP) – სახელმწიფო და ბიზნესი თანადაფინანსებით ქმნიან სამუშაო ადგილებს;

4. ევროკავშირის, UNDP-ის, მსოფლიო ბანკის და GIZ-ის პროგრამები – ტექნიკური და ფინანსური მხარდაჭერა;

5. მუნიციპალური ბიუჯეტები – რეგიონული პროექტებისთვის.

---

განხორციელების ეტაპები

პირველი ეტაპი (1 წელი):

• დასაქმების ეროვნული სააგენტოს და ფონდის შექმნა;

• სამუშაო ბაზრის რეგისტრის დანერგვა;

• პროფესიული განათლების სექტორის რეფორმის დაწყება;

• პირველი საპილოტე რეგიონული პროგრამების ამოქმედება.

მეორე ეტაპი (2–3 წელი):

• კერძო სექტორის სტიმულირების სრულმასშტაბიანი ამოქმედება;

• საჯარო სამსახურის შერჩევის ახალი მოდელის დანერგვა;

• პროფესიული გადამზადების ქსელის გაფართოება.

მესამე ეტაპი (4–5 წელი):

• შრომის ბაზრის სტაბილიზაცია;

• დასაქმების მაჩვენებლის ზრდა 30%-მდე;

• მუდმივი მონიტორინგისა და შეფასების სისტემა.

---

მოსალოდნელი შედეგები

პროგრამის სრულად განხორციელების შემდეგ:

• ქვეყანაში შეიქმნება 150 000–200 000 ახალი სამუშაო ადგილი;

• უმუშევრობის დონე შემცირდება მინიმუმ მესამედით;

• ახალგაზრდების დასაქმება გაორმაგდება;

• ნეპოტიზმის ინდექსი საჯარო სამსახურში შემცირდება მნიშვნელოვნად;

• პროფესიული განათლების სისტემაში ჩაერთვება ათასობით ადამიანი ყოველწლიურად;

• რეგიონული ეკონომიკური დინამიკა გაიზრდება;

• დასაქმების სისტემა გახდება გამჭვირვალე, პროგნოზირებადი და სამართლიანი.

---

დასკვნა

„დასაქმების ეროვნული პროგრამა“ არ არის მხოლოდ ეკონომიკური ინიციატივა — ეს არის სოციალური სამართლიანობის პროექტი.
მისი მიზანია საზოგადოებრივი ნდობის აღდგენა შრომის მიმართ, ნიჭისა და შრომისმოყვარეობის დაფასება, და იმის მტკიცება, რომ სახელმწიფო ზრუნავს მოქალაქეზე არა მხოლოდ სიტყვით, არამედ საქმით.

დასაქმება ნიშნავს ღირსებას, განვითარებას და სამშობლოსთან დარჩენას.
ამიტომ პროგრამის მთავარი დევიზია:

„შრომა ყველასთვის – ღირსება ყველასთვის!“
(Work for All – Dignity for All)